Wat is het verschil tussen omgangsvormen en etiquette?

Omgangsvormen en etiquette zijn niet hetzelfde. Om het maar eenvoudig uit te drukken: de etiquette geeft de vastliggende regels aan voor het omgaan met elkaar. De omgangsvormen zijn die regels, uitgebreid met sociaal gevoel. Iemand kan dus alle etiquette regels goed kennen en uitvoeren, maar ondanks dat overkomen als een botte boer. Een uitgestoken hand betekent immers niet veel goeds als de betreffende er een gezicht als een oorwurm bij trekt. Dat laat de ander voelen: ”ik moet u een hand geven, maar eigenlijk heb ik daar helemaal geen zin in.” De ander voelt zich op die manier meteen al afgewezen. Overigens zijn deze handelingen vanaf de komst van het coronavirus al geminimaliseerd.

Etiquette: bedanken voor een cadeautje

Iedereen weet bijvoorbeeld wel dat men moet bedanken voor een cadeautje. Ook dat men iemand bij het kennismaken een hand geeft en zijn naam zegt. Men neemt tevens een presentje of bloemetje voor de gastvrouw mee als men ergens uitgenodigd is om te eten. Deze dingen wordt de meesten van ons al als kind aangeleerd. Heeft men echter goede omgangsvormen, dan drukt men daar ook gevoel bij uit. U laat merken dat u blij bent met het cadeautje, glimlacht vriendelijk bij het begroeten van een ander en maakt van de bloemen een mooi verrassingspakketje. Omgangsvormen zijn echter meer dan uitgebreide etiquette regels. Het betekent ook het meevoelen met anderen (empathie) en rekening met hem of haar houden. Zich kunnen inleven in een ander en hem dan behandelen zoals we zelf, in die situatie ook behandeld zouden willen worden.

Respect voor anderen tonen is een omgangsvorm

Dat betekent dus ook dat we respect moeten tonen voor de andere mens. Respect is echter een raar begrip. De een verstaat eronder dat hij respect van de ander behoort te krijgen. De ander denkt dat hij respect hoort te geven. Beiden zijn waar, maar horen ook bij elkaar. Respect kan men verdienen door respect te tonen. Een leraar die zijn studenten als oud vuil behandelt en een schrikbewind voert zal wel frustraties bij zijn pupillen kweken, maar geen respect. De leraar die zich op verschillende manieren de moeite geeft om zijn pupillen vooruit te helpen zal veel sneller respect en zelfs vaak ook genegenheid ontmoeten.

Agressiviteit en machogedrag

Deze twee houdingen leveren immers nooit respect op, alleen angst, woede en verweer. Kijk maar naar de grote dictaturen in de wereld. Ik vraag me altijd af, hoe mensen als Hitler en Poetin opgevoed zijn en hoe hun ouders hen het leven voorgeleefd hebben. Ergens is daar dan toch iets heel erg fout gegaan, hoewel het karakter en de intelligentie van een kind daar ook in meespelen, maar toch! Goede omgangsvormen zijn daarom een noodzakelijk onderdeel van de opvoeding. Met goede omgangsvormen komt het kind verder in de maatschappij. Het maakt daarbij niet uit of iemand hoog of laag op de maatschappelijke ladder staat.

Goede omgangsvormen maken ook verschil in het zakelijk ondernemen

Ik ken aannemers met prima omgangsvormen die het respect van hun klanten verdiend hebben en ondanks de malaise omkomen in het werk. Ik ken echter ook aannemers die vanwege hun respectloze manier van omgang met hun klanten nu failliet zijn. Dat was het gevolg van het sturen van gepeperde meerwerk rekeningen voor werkzaamheden die uit winstbejag niet op de offerte gezet werden. Ook kan een bouwvakker bijvoorbeeld vaak meer fatsoen in zijn pink hebben dan een bedrijfsmanager. Het is echter een feit dat men met goede omgangsvormen meestal verder in het leven en de maatschappij komt dan met onfatsoen en geweld.

Solliciteren met goede omgangsvormen maakt meer indruk

Een sollicitant die netjes gekleed op de deur klopt van de personeelsmanager, zich netjes voorstelt, de manager met “u” aanspreekt en recht op de aangewezen stoel gaat zitten zal goodwill ontmoeten. Iemand die zonder kloppen meteen binnenvalt, “hoi” zegt en in de eerst de beste stoel hangt met een uitstraling van: “tja, ik moet hier nu eenmaal zijn, maar ik ben wel erg moe en heb er weinig zin in”, zal weer snel zonder arbeidscontract buiten staan.

Goede sociale opvoeding

Goede omgangsvormen zijn vaak het product van een goede, sociale opvoeding. De meeste ouders behandelen hun kind als een uniek en sociaal individu. Zij sturen het op de goede weg en helpen het  in zijn ontwikkeling vooruit. Daarbij gaan ze vaak voorbij aan de eigen behoeften.  Zij zullen bijna automatisch het respect van dat kind ontvangen. Op zijn beurt zal dat kind later ook die aangeleerde sociale houding weer uitdragen en doorgeven aan de eigen kinderen. Op die manier levert het een waardevolle bijdrage aan onze maatschappij.

Lees ook de blog “een betere samenleving” en bekijk tevens het stuk over “opvoeden“.