Herfst in de tuin

Herfst en de werkzaamheden in de tuin

Herfstwerkzaamheden in de tuin
Herfst en de werkzaamheden in de tuin voor de winter

Herfst in aantocht

Herfst in aantocht en daar moet iets mee gedaan worden. De bladeren vallen en het weer wordt onbestendig. Toch is september vaak een goede maand met mooie dagen, afgewisseld met duidelijke, herfstachtige buien en wind. Het is tevens een maand van oogsten, snoeien en bijwerken. Druivelaars geven hun laatste, zoete trossen, de hazelnoten vallen van de struiken en de walnoten staan op springen.  Wart later zijn de kastanjes aan de beurt. Behalve oogsten is er echter meer werk aan de winkel.

De herfst leent zich goed voor het planten en verplanten

De meeste planten zijn dan aan een rustperiode toe en zullen niet meer uitbundig willen groeien en bloeien. Veel planten laten hun blad vallen en lassen een rustperiode in. Zo kan men bijvoorbeeld rozenstruiken het beste in de herfst planten, voordat de vorst invalt. Ze kunnen dan nog goed aan wortelen en in het voorjaar goed uitlopen en in de lente en zomer bloemen dragen.

De herfst is ook de tijd om te snoeien

Snoei de heg als die uit beukenstruiken of ander loofboom materiaal bestaat. Dat geeft licht en lucht voor de beplanting en zorgt ervoor dat er niets kan liggen rotten op de takken, waardoor ze het volgend voorjaar minder goed kunnen uitbotten. Ook de taxus en de buxus kunnen gesnoeid worden, als de vorst nog niet in aantocht is. Behalve dat kunnen ook andere planten gesnoeid worden als die te ver uitgeschoten zijn. Alleen de planten die vroeg in het voorjaar bloeien, zoals de camelia, kunt u beter na de bloei in het voorjaar snoeien.

Het gazon heeft voeding nodig

Ook het gazon heeft extra zorg nodig. Om de lange winter door te komen mag het best nog eens wat mest hebben tegen eind september of in oktober. Maai het gras niet te kort en maai het ook niet later dan begin November. Zo komt het goed de winter door. Zorg ook dat het gevallen blad regelmatig weggehaald wordt, zodat het gras niet eronder stikt en er ook geen mos vorming plaats vindt.

Niet al het blad uit de tuin weghalen

Laat achter in de tuin wat blad liggen voor de egel en andere dieren die er baat bij hebben. In de winter kunne ze daar hun winterslaapje houden en zich verstoppen voor de kou. De egel is overigens een nuttig dier. Hij komt ’s avonds laat pas naar voren en zoekt dan kleine insecten en slakken, dus hij helpt om u van de overlast te bevrijden. Geef een egel overigens nooit melk, maar liever een schoteltje water en als u hem wat wilt bijvoeren zijn kattenbrokken een heel goed idee.

Onkruid wieden

Haal het laatste onkruid weg. Wat u nu laat zitten, krijgt u er het komende voorjaar slechter uit. Dan heeft het zich meestal vast in de grond geworteld en kost het meer tijd om het kwijt te raken. Vooral de sterk woekerende soorten kunnen goed overleven en zelfs tijdens de wintermaanden uitbreiden.

Kijk per plant wat er nodig is

Verwijder de eenjarige zomerplanten en knip de bruin wordende varens af. Die schieten in het voorjaar vanzelf weer uit. Snoei de druif en kijk welke planten wat te groot geworden zijn. Verplant die naar de achterkant van de border, of vervang ze door een kleinere plant. Sommige planten, zoals kleine lissen, vermeerderen zich soms enorm. Haal gewoon weg, wat u te veel vindt, en dat met wortel en al, zodat u daar in het voorjaar geen last meer van hebt. Vaak kunt u er ook verwanten en vrienden een plezier mee doen.

Verwen in de herfst de planten die het nodig hebben

Geef gevoelige planten een extra dekentje om de wortels te beschermen tegen de vorst. Gebruik daar wat turf voor. Scherm palmen wat af, als er vorst gemeld is, of zet ze met pot en al op een plaats die wat beschermd is tegen de wind. Haal mediterrane planten, zoals de oleander, naar binnen. Zet ze nooit in de woonkamer, want daar is het te warm. Zoek een iets koelere plaats.

Geef ook de borders een beetje mest, zodat de planten de winter beter door komen. Geef ook wat kalk, niet alleen op de border, maar ook op het gazon.

Stekken binnen halen

U kunt ze ook stekken en die stekken binnen in een plantenbak overhouden, maar dat moet wel uiterlijk half september gebeuren. Doet u dat later, dan zetten de stekken vaak geen wortels meer en gaan ze dood. Plant de stekken in kleine potjes, zet die samen in een grote bloembak. Zet ze op een rustige plaats op een vensterbank en geef ze zoveel water, dat u er drie weken geen omkijken meer naar hebt. Tegen die tijd hebben de meeste stekken al wortels en hebben ze gewoon een keer per week water nodig. Geraniums en fuchsia’s lenen zich allebei goed om te stekken. Daar is ook geen speciale bloemengrond voor nodig en zelfs geen stekpoeder.

Bollen planten

De herfst is de beste tijd om bloembollen te planten. Tulpen, narcissen, hyacinten, krokussen en sneeuwklokjes kunnen allemaal de grond in, zodat u al vroeg in het voorjaar van de bloemenpracht kunt genieten. Plant de bollen niet al te diep, want dan komen ze laat boven. Ongeveer 5 centimeter die is diep genoeg, afhankelijk ook van de grootte van de bollen.

De herfst is bovendien ook de tijd om (samen met de kinderen) een herfststukje te maken en dat kan gemakkelijk met planten, takjes, bloemen en/of noten uit de eigen tuin.

Een airco houdt het hoofd koel

Een airco houdt het hoofd koel

Een airco is een goede oplossing op hete dagen. De aarde wordt steeds warmer en tropische zomertemperaturen zijn geen zeldzaamheid meer. Simpele maatregelen zoals rolluiken aflaten, zonneschermen gebruiken en ventilatoren, zijn niet meer voldoende om de hitte buiten te houden. Veel huizen zijn bovendien niet goed genoeg geïsoleerd en beschermd tegen de hoogste temperaturen. Vooral ouderen en mensen die geen goede gezondheid hebben, hebben baat bij een airco op hele hete dagen.

De mobiele airco

Veel mensen kiezen voor de snelle oplossing en kopen een mobiele airco. Ze zijn er in soorten en maten. Vanaf kleine, vierkante kubussen tot grote tafelmodellen die echt wel hun plaats nodig hebben. Toch is een mobiel apparaat geen echt goede oplossing voor het probleem. Een grotere mobiele airco, die wat meer capaciteit heeft,  moet een afvoer naar buiten hebben. Daar moet het vocht door naar buiten kunnen, dus moet er altijd een raam of een deur open staan. Dat betekent dat u een hoop energie kwijt bent en de koeling niet optimaal is. U gooit het geld dan letterlijk naar buiten en de koeling is minimaal ten opzichte van een vaste airco.

Een vaste airco

Beter is het dan ook om een vaste airco te laten installeren. Die is echter wel een stuk duurder en ook zal het wat meer tijd kosten, nu er veel mensen naar op zoek zijn. U moet wat langer wachten op de levering en de installatie. Dat is niet leuk. Misschien haalt het dan voor dit jaar weinig uit, maar u bent dan in elk geval voor het komende jaar van de hitte gespaard. In de herfst vragen veel minder mensen een airco aan, dus zal deze wat sneller geleverd en geïnstalleerd kunnen worden. Daarnaast kunt u dan in de herfst en de winter al gebruik maken van de verwarmingsfunctie van het apparaat, waardoor de gasverwarming niet, of bijna niet, nodig is. Ook dat is een prettige bijkomstigheid nu men niet zo zeker is dat er voldoende gas geleverd zal worden.

In combinatie met zonnepanelen

Een airco kost veel energie als hij aanstaat. Het is daarom het beste om hem te installeren nadat u zonnepanelen op het dak hebt laten leggen. Op warme dagen schijnt de zon en kunt u de airco op de energie van de zonnecellen laten werken. Dat scheelt enorm in de kosten. Tenslotte hoeft de airco slechts bij hoge temperaturen haar werk te doen. Het is niet nodig om haar al bij 24 graden aan te zetten. Bij die temperatuur kan men het huis nog goed verkoelen door ’s avonds laat of ’s morgens vroeg de deuren en ramen een tijd lang tegen elkaar open te zetten.

Welke airco heeft u nodig

Een vaste airco noemt men meestal een “split-level” airco. U hebt dan een buiten-unit die tegen de gevel gezet wordt en een binnen-unit die u naar wens tegen een muur kunt plaatsen. Dat kan in het midden van het huis zijn, of in een bepaalde kamer. Tussen de binnen- en buiten-unit wordt koelvloeistof rondgepompt.

Een split-level of twee?

Wie een gewone tussenwoning of een twee onder een kapper heeft kan de airco ook op de overloop op de bovenverdieping installeren. Daar hebben vooral de slaapkamers veel profijt van, maar ook de benedenverdieping wordt daar koeler door. Het is meestal niet echt nodig om er twee of drie units bij te nemen. Sommige elektriciens raden u aan om er een op de slaapkamer te hangen, een in de woonkamer en een in kantoor of zo, maar dat is vaak niet nodig. Ga, als het mogelijk is, bij familie, vrienden of kennissen kijken, hoe zij de installatie hebben ervaren. Hoe meer u hoort en ziet, hoe beter u kunt beslissen wat voor uw huis het beste is.

Waar haalt u het apparaat vandaan?

U kunt natuurlijk bij uw energiebedrijf een airco bestellen en die ook daardoor laten installeren. De prijzen van airco’s en installatie verschillen nogal per aanbieder. U kunt er ook voor kiezen om zelf een airco via internet aan te schaffen, bijvoorbeeld bij “De Groene Hoed” in Amsterdam en dan zelf ook een installateur en een bevoegde elektricien te organiseren. Dat is vaak iets goedkoper, maar kost meer werk en zorg. Vraag dan wel of u er alles bij krijgt, zoals kabels e.d. Koop er ook een setje bij, waarmee u via internet het apparaat aan en uit kunt zetten. Dat kost wel ongeveer €100,- extra, maar is wel gemakkelijk. U kunt daarmee vanuit andere plaatsen in het huis de airco regelen. De installateur en elektricien hebben overigens vaak hun agenda vol en u zult er wel wat op moeten wachten.

Gebruik het apparaat verstandig

Zet de temperatuur van de airco niet te laag. Het verschil met de buitentemperatuur mag niet te groot zijn, want dat is niet goed voor uw lichaam als u toch even naar buiten moet. Laat dus het verschil tussen de buitentemperatuur en de binnentemperatuur niet te groot worden. Houdt bovendien ramen en deuren dicht, anders kost het meer energie dan nodig is. Lucht het huis een kwartier op de late avond of in de vroege morgen.

Goed voor ouderen en mensen met hartproblemen

De koelere temperatuur is goed voor mensen met hartproblemen zoals hartfibrilleren en het is ook goed voor ouderen, evenals voor iedereen die niet goed tegen de warmte kan. Zet echter niet alleen bij hoge temperaturen de airco aan, maar neem ook andere maatregelen tegen de hitte. Houdt de zon zoveel mogelijk buiten het huis. Laat rolluiken en zonneschermen aan de zonzijde af, houdt tijdens hoge temperaturen de deuren en ramen overdag dicht, laat binnenshuis geen apparaten op stand-by staan, neem een koele douche, draag lichte, katoenen kleding en drink voldoende water.

In de winter kan het apparaat ook verwarmen

De meeste vaste apparaten kunnen niet alleen koelen, maar ook verwarmen. Dat is een heel aangename extra eigenschap. Heel belangrijk en heel goed voor als het gas steeds schaarser zou worden. Er is dan in elk geval een extra mogelijkheid om het huis aangenaam warm te houden. Het zal wel wat extra energie kosten, want in de winter hebben we immers minder zonnekracht dan in de zomer. De dagen zijn ook korter en de zonnepanelen leveren wat minder op, maar het is in elk geval een geruststelling voor het tekort aan gas.

Zonnepanelen en aandachtspunten

Zonnepanelen en aandachtspunten

Zonnepanelen staan in de belangstelling. Wie er het geld voor heeft, bestelt zonnepanelen. De toekomst van de gaslevering is onzeker en het is daarom goed om op een andere energiebron over te stappen. Het is echter lastig als u er aan wilt beginnen en niet goed weet, wie daar dan de beste leverancier voor is. De energiebedrijven hebben zich daar vol op gestort, maar rekenen daar dan wel vaak fikse bedragen voor bij de plaatsing. Behalve dat zijn de zonnepanelen nog steeds in ontwikkeling. De tegenwoordige versies hebben per paneel veel meer opbrengst dan de eerste panelen. Het is dan ook verstandig om op internet eerst uit te zoeken waar men mee bezig is en wat op dit moment de beste manier is om energie op te wekken.

Waar bestelt u zonnepanelen

Ga dus eerst eens op internet kijken naar de diverse aanbieders, die ook meteen de zonnepanelen plaatsen. Houd wel rekening met een wachttijd, want de vraag is groter dan men tegenwoordig kan leveren en plaatsen. Kijk eerst naar de soorten zonnepanelen. U kunt kiezen voor de standaard zonnepanelen, maar ook voor de dure soort met een hogere opbrengst per paneel. Kijk wat u wilt en wat past bij het budget dat u daarvoor uitgetrokken hebt.

De opbrengst

Per standaard zonnepaneel krijgt u gemiddeld op een zonnige dag tussen de 350 en de 420 kWh binnen. Op jaarbasis leveren 12 zonnepanelen dan ongeveer 4200 kWh op.  De echte opbrengst hangt af van de hoeveelheid zonnepanelen, de helling van het dak, de stand van het huis (recht op het zuiden, op het oosten of westen) en het aantal lichturen per jaar. Ook de vervuiling door vogels, weer en wind zal op den duur invloed hebben. Het is dus de bedoeling dat u goed kunt inschatten wat u nodig hebt, nu en in de nabije toekomst.

Hoeveel zonnepanelen hebt u nodig voor uw huis

Reken zelf uit, wat u nodig hebt en neem liever iets teveel, dan iets te weinig. Wilt u immers op termijn een elektrische auto nemen, koopt u nog een inductieplaat voor het koken, of komt er binnenkort ook een airco in huis, dan moet u daar nu al rekening mee houden. Met de goede kabel kan u een dergelijke auto immers gewoon ’s nachts thuis opladen. Dat is stukken goedkoper dan aan een openbare laadpaal. Met een airco kunt u in de winter ook verwarmen, maar u hebt met al die extra’s dan wel vermoedelijk meer capaciteit nodig.

Bij uw zonnepanelen hebt u ook een omvormer nodig

Zonnepanelen leveren gelijkstroom, maar daarmee kunnen al uw apparaten in huis niets doen. De omvormer verandert de gelijkstroom van de zonnepanelen in bruikbare wisselstroom. Daarmee kunt u dan alle apparaten gebruiken. De omvormer is dus gewoon noodzakelijk. Er zijn diverse omvormers, steeds geschikt voor een aantal zonnepanelen. Voor 14 zonnepanelen hebt u dus een andere omvormer dan voor 24 zonnepanelen. Ook daar is op internet genoeg informatie over te vinden.

Op termijn te weinig opbrengst?

Hebt u na verloop van een jaar toch het idee dat u er een paar te weinig hebt laten installeren, dan moet u vaak ook een nieuwe omvormer hebben, die berekend is op meer elektriciteit. Ook een omvormer kost echter geld, dus het is beter om daar nu al rekening mee te houden. Mocht u dus op termijn nog een airco willen installeren, dan is het verstandig om daar bij de aanschaf van de zonnepanelen al rekening mee te houden.

Is het dak geschikt voor de plaatsing van zonnepanelen

Een normaal dak dat stevig opgezet is en voldoende balken heeft, is meestal geschikt voor zonnepanelen. Bent u er niet helemaal zeker van, vraag dan een advies aan een constructeur. Dan weet u het zeker. Zonnepanelen kunnen overigens even goed op een pannendak als op een dak met bitumenbedekking. Als de ondergrond daarvan maar stevig genoeg is. Grote gebouwen van bedrijven en ook  boerenstallen kunnen beter altijd eerst een advies opvragen bij een constructeur. Daar speelt dan ook de hoeveelheid en de soort zonnepanelen een rol bij.

De helling van het dak

De helling van het dak speelt een rol bij de opbrengst van de zonnepanelen. De ideale helling is een hoek van tussen de 30 en de 36 graden. Daar vallen de zonnestralen recht op in. Hebt u een plat dak, dan is het verstandig om daar de beste helling voor te gebruiken, als de zonnepanelen recht naar het zuiden gericht kunnen worden.

Saldering

Onder saldering verstaat men het betalen van de terug geleverde energie aan het elektriciteitsbedrijf. Bij de meeste energiebedrijven krijgt u per kilowattuur wat minder geld terug, dan u bij levering door hen moet betalen. Daar kan zelfs €2,-  per kilowattuur in zitten. Het is dus goedkoper om uw eigen energie te gebruiken en alleen  terug te leveren wat u niet nodig had. Die saldering zal overigens vermoedelijk op termijn stoppen. Het terugverdienen gaat straks dus alleen via het gebruik van de eigen elektriciteit.

Het gebruik van uw eigen elektriciteit

Als u eenmaal de zonnepanelen hebt, maak er dan ook optimaal gebruik van. Wassen, drogen, strijken, koken en bakken en het gebruik van alle andere elektrische apparatuur in huis kunt u bij voorkeur overdag gebruiken. Kookt u nog op gas, dan is het misschien verstandig om ook eens aan een inductieplaat te denken. Iedereen die er een heeft, is daar heel tevreden over. Mocht tegen de winter het gas schaars worden, dan kunt u met een inductieplaat altijd nog warm eten koken. Wie bovendien een airco heeft, kan dan ook het huis verwarmen met de airco.

Gebruik ’s nachts zo weinig mogelijk van het net

Na inval van de duisternis leveren de zonnepanelen even niets meer op. Het is dan ook heel verstandig om het gebruik ’s avonds tot een minimum terug te brengen. Dat spaart geld. Wassen, drogen, de auto opladen, verwarmen en koelen met de airco, kunt u beter overdag doen van uw eigen stroom. Gebruik ’s nachts alleen de nodige elektriciteit.

Schoonmaken

Op termijn zullen de zonnepanelen ooit schoongemaakt moeten worden. Dat hangt er van af, waar u woont. Zitten er bijvoorbeeld veel duiven op uw dak, dan al het sneller moeten gebeuren dan wanneer u een huis hebt in de binnenstad. Op termijn zullen alle zonnepanelen vuil worden van de stof, de regen en andere neerslag. Wie een plat dak heeft kan ze vaak zelf schoonmaken, maar op een hellend dak is dat toch een ander verhaal. Meestal voeren de bedrijven, die de zonnepanelen gelegd hebben, ook de schoonmaak klusjes uit.

Subsidie aanvragen

Vraag altijd zo snel mogelijk de BTW van de zonnepanelen terug, maar zoek wel uit hoe u dat het beste kunt doen. Als u zelfstandig ondernemer bent en u neemt zonnepanelen voor uw woonhuis, dan is het misschien verstandiger om de BTW door uw partner aan te laten vragen. Neem dus even contact op met uw accountant en vraag naar de mogelijkheden.

Moestuin of siertuin

Moestuin of siertuin

Moestuin is een uitdrukking voor een tuin, waar u groenten en fruit in kunt telen. Nu de discussie over het milieu, het klimaat en gezond eten een vlucht nemen, is een moestuin een goede oplossing voor veel problemen. Wie er de plaats voor heeft kan daar met gemak aan beginnen. Alle voorwaarden voor een goede oogst zijn overal op internet te vinden. U moet er alleen de plaats en de ruimte in uw tuin voor hebben. Toch is dat niet altijd nodig. Er zijn tegenwoordig oplossingen via een meter tuin, waarbij u een bak van een vierkante meter op uw balkon of terras kunt leggen. Daar gaat dan goede grond in en kunt u kruiden en klein soortige groenten op die vierkante meter verbouwen. Ook wanneer u alleen een siertuin hebt is er veel mogelijk.

Een moestuin in de siertuin

Wie een siertuin heeft wil die niet altijd op de schop doen om daar een moestuin van te maken. Dat is ook helemaal niet nodig. Het kan allemaal ook gecombineerd worden. Wat goed is voor de grond van de moestuin is meestal ook heel gezond voor de siertuin. Koemest is bijvoorbeeld voor allebei de soorten planten heel goed. Ongeveer 70 jaar geleden kon men in veel siertuinen groenten en fruit ontdekken, net zoals men in de moestuin ook planten als buxus en rozen kon zien staan. Dat deed men vroeger ook om het geheel wat op te fleuren. Wat let ons dan om dat nu weer te doen, maar dan omgekeerd?

Bieslook, selderie en peterselie

Veel groenten kunt u tussen de struiken of ook gewoon in de border laten groeien. Zo is bijvoorbeeld bieslook een heel leuk plantje dat bloeit met mooie, lila bolletjes. Het past gewoon in een siertuin. Als u een paar van die plantjes hebt, kunt u met de groene stengeltjes gewoon rechtstreeks uit de tuin af en toe uw gerechten lekker klaarmaken. Hetzelfde geldt voor selderie en peterselie, maar koop de plantjes wel in een tuincentrum en niet bij de supermarkt. De laatste zijn vaak bewerkt, zodat ze na twee weken weggegooid kunnen worden.

Sla in de gecombineerde moestuin

Slazaadjes kunt u beter niet allemaal tegelijk zaaien. Dan is er te veel sla tegelijk klaar om te eten en moet u een deel weggeven of weg gooien. Het is dan ook beter om een paar zaadjes tegelijk te planten en een week later weer een paar zaadjes. Plant er omheen een paar planten waar slakken niet dol op zijn en omring het stukje grond met een in de grond gestoken stuk stevig, glad plastic, waar de slakken niet tegenop kunnen schuiven.

Slakken zijn dol op sla

Zet een slak in de buurt van een krop sla en hij vindt zonder mankeren zijn avondeten. Op tijd van niks is de krop gehalveerd en na een paar dagen helemaal weg. Hetzelfde gebeurt overigens ook met het groen van knolbegonia’s, dus wat dat betreft ziet ook de slak geen verschil tussen een siertuin en een moestuin.

Vraag een egel op bezoek in uw tuin

Het is dan ook niet verkeerd om een stukje achter in de tuin wat minder precies op te ruimen en er wat blad en begroeiing te laten liggen. In de winter houdt de egel daar zijn winterslaap en gebruikt dat in de rest van het jaar als thuisbasis. Een egel verschuilt zich overdag en u ziet hem pas in de zomer rond elf uur, als hij na de inval van de schemering voedsel gaat zoeken. Rond die tijd komen ook de slakken uit de grond tevoorschijn. De egel lust wel de huisjesslakken, maar de naaktslakken laat hij vaak links liggen. Die zijn hem te slijmerig. Hij eet overigens ook rupsen en ook dat is goed binnen een moestuin.

Radijsjes in de moestuin

Radijsjes zijn gemakkelijk te telen. Maak een smal geultje in de grond en strooi daar de zaadjes in. Niet al te dicht naast elkaar. Bedek ze met een laagje grond en geef ze af en toe water. Als het regelmatig regent, hoeft dat niet, want dan krijgen ze vanzelf genoeg. Na ongeveer zes weken zijn ze groot en rijp om te eten en heel erg lekker.

Lente-ui past er eveneens

Ook lente-ui is een gewas dat gemakkelijk te telen is. Zaadjes in de grond en laat maar groeien. Onthoud alleen dat al het groen water nodig heeft om te groeien. Opletten als het droog en warm is. Ga ook elke dag even kijken of het goed gaat en er geen ongedierte aan uw groenten zit. Zit er een rupsje of slak, dan kunt u die ook gewoon met behulp van een stokje of blad verwijderen. Daar hoeft niet meteen voor gespoten te worden. Zo krijgt u alles onbespoten op tafel.

Worteltjes passen goed in de siertuin

Wortels hebben prachtig lichtgekleurd en heel fijn groen op hun kopjes. Ze passen goed in de siertuin. Voor de teelt van wortels heeft men lichte, losse grond nodig. De Limburgse löss en de Zeeuwse klei zijn daar eigenlijk wat te zwaar voor, maar dat is soms op te lossen met toevoeging van veel zand, zodat de grond meer water doorlatend wordt. Wortels uit de eigen tuin smaken veel beter dan die uit de supermarkt.

Tomatenplanten

Tomaten zijn een hoofdstuk apart, maar ook die zijn eigenlijk goed te telen. U kunt ze in februari al zaaien in potjes binnen, want ze mogen pas naar buiten na de ijsheiligen (na 15 mei), omdat dan de kans op vorst zo goed als verkeken is. Tomatenplanten hebben veel water nodig, maar het blad kan niet goed tegen vocht en gaat snel schimmelen. Zelf teel in ze meestal in een grote pot en zet die binnen als het regent. Elke dag krijgen de planten wel op de voet water en regelmatig moeten ze gediefd worden: de zijscheuten weghalen die uit de oksels naast een blad of tak uitspruiten. Die nemen namelijk de kracht weg die de plant voor de vruchtontwikkeling nodig heeft.

Kruiden passen in elke moestuin en siertuin

Alle kruiden, zoals selderij, peterselie, salie en tijm kunnen gewoon in de siertuin en de border wortelschieten. Gebruik echter geen kruidenplanten uit de supermarkt, want die zijn behandeld met stikstof, zodat ze slechts twee weken mee gaan en dan doodgaan. Goed voor de economie, maar minder voor het milieu. Haal de plantjes liever bij een tuincentrum. Zet ze niet te ver van het huis, zodat u er voor de soep of een salade snel even wat van kunt plukken en er niet de hele tuin voor door hoeft.

Aardbeien

Aardbeienplanten kunnen overal in de tuin groeien, alleen lusten ook de vogels en andere dieren ze graag. In goede grond gedijen ze heel goed. Een kersverse aardbei uit eigen tuin wint het qua smaak altijd van de aardbeien uit de supermarkt. Zorg alleen dat de plant genoeg zon krijgt om te kunnen bloeien en vrucht te dragen.

Bosbessen

Plant eens een blauwe bessenstruikje in uw tuin. Hij levert in de het voorjaar enorm veel witte bloemetjes en in de zomer prachtige, gezonde blauwe bessen. Veel smakelijker dan de opgefokte, dikke blauwe bessen in de winkels. Pas wel op en bindt in de tijd dat de vruchten rijp worden hier en daar wat stroken aluminiumfolie rond de takken, want vooral de merels zijn er even gek op als u.

Frambozen en bessenstruiken

Ook deze struiken misstaan niet in een siertuin. Ze moeten echter wel een zonnig plaatsje hebben, zodat ze ook vrucht kunnen dragen. De eerste twee jaren zal dat nog niet veel zijn, maar als ze eenmaal gewend zijn gaat dat snel beter. Zitten er veel vruchten aan, dan is daar goed jam van te maken. Ook het inmaken van fruit en appelmoes is goed te doen met gewone, stevige glazen potten uit de winkel.

Hetzelfde geldt voor een druivelaar

Plant die altijd in een zonnige omgeving tegen een muur of maak hem vast aan een pergola, zodat de druiven kunnen hangen. Na een paar jaar is hij groot genoeg en zal aardig wat vruchten leveren. Knip na de vruchtzetting de uitgroeiende takken terug tot aan het tweede blad na een trosje. Op die manier steekt de plant de voeding niet in de uitgroei van de takken, maar in de groei van de druiven.

Er kan nog veel meer in uw moestuin en siertuin

Hebt u genoeg plaats in uw siertuin, plant dan eens een fruitboom of een notenboom. Een hazelaar is geen echte boom, maar een struik. Ze kan echter wel bijna even groot worden als een kleine boom en zal na verloop van tijd wel eens wat gesnoeid moeten worden. Met een hazelaar krijgt u gratis eekhoorns en spechten in uw tuin, want die zijn dol op hazelnoten. De hazelnoten kunnen gepeld en gekraakt in de winter goed dienen als voer voor de vogels. Ook voor uzelf zijn ze gezond. Fruitboompjes kunt u ook in kleine vorm kopen, zodat u niet op een ladder de vruchten moet plukken. Op die manier kunt u uw prachtige tuin, die vol staat met bloeiende planten en zomerbloeiers, gebruiken om er onbespoten groenten, fruit en kruiden uit te halen.

Orchideeën verzorgen

Orchideeën zijn prachtige planten en gemakkelijk te verzorgen

Orchideeën zijn fantastische planten met prachtige bloemen in ongelooflijk veel soorten en maten. Ze zijn echt niet moeilijk in het onderhoud. U moet alleen weten wat de plant met haar prachtige bloemen nodig heeft. Als ze de plaats en de juiste verzorging krijgt, zal ze lang bloeien en kunt u er jarenlang plezier van hebben. Ze hebben graag kamertemperatuur en alleen als ze uitgebloeid zijn, mag het iets frisser zijn. Veel water hebben ze echt niet nodig, want ook op hun originele plaatsen in de tropen krijgen ze slechts mondjesmaat water. Meestal in de vorm van het vocht op bomen en rotsen waar ze op of bij groeien.

Orchideeën houden van licht en warmte, maar niet van felle zon

Een mooie, lichte plaats is perfect voor de orchidee. Ze houdt echter niet van de zon. De plant komt uit de tropische bossen en is gewend aan het leven in de schaduw. De meesten groeien zelfs op bomen en in bossen, zoals parasieten en dus begrijpt u  dan vanzelf dat ze niet veel water nodig hebben om te leven. Zoek daarom een vensterbank of plekje, waar uw orchidee veel licht krijgt, maar waar ze niet op de tocht staat en ook geen, of niet veel, zon te verduren krijgt.

Water geven

Een van de eerste regels  voor de verzorging is het geven van water. Ook dat is gemakkelijk, want de plant hoeft maar eenmaal per week een scheut water te hebben. U moet daar even feeling voor krijgen. Mocht er na een dag nog water in de pot staan, dan is het teveel geweest. Giet dan het water uit de pot en laat de plant een weekje overslaan. Staat de plant wekenlang met de voeten in water, dan is het mogelijk dat ze last van luisjes of schimmel krijgt. Daar komt ze dan vaak niet meer van af.

Moeten orchideeën ook mest krijgen

Eigenlijk hoeft dat niet. Nu u weet waar de orchidee vandaan komt, weet u ook dat ze weinig eisen stelt. Bloemenwinkels en handelaren in orchideeën willen u graag mest verkopen, maar ik heb ervaren dat ik alle orchideeën kan overhouden zonder mest toe te voegen. Net als een lidcactus bloei de orchidee van armoede.

Gooi een uitgebloeide orchidee niet weg

Sommige orchideeën bloeien zelfs zes tot negen maanden aan een stuk. Op een bepaald moment is het echter op en hebt u alleen nog de lege takken over. Zijn die verdroogd en geel, knip die dan af, tot waar het groen begint. Zijn de takken groen gebleven, blijf er dan vanaf of knip ze hooguit korter tot boven het derde oog. Na verloop van tijd schieten daar dan weer nieuwe takjes met knoppen uit. Zet de uitgebloeide orchidee op een andere, rustige plaats, waar het een paar graden koeler is. Een slaapkamervensterbank zonder veel zon is vaak een goede plek.. Geef haar hooguit eens per twee weken wat water. Na verloop van tijd vormen zich vanzelf nieuwe bloemstengels. Zorg dan wel dat die zo snel mogelijk aan de stok vastgeklemd worden, want anders groeit de stengel helemaal scheef uit en krijgt u hem niet meer in bedwang. Zodra de plant weer genoeg knoppen draagt kan de orchidee op haar oude plek terug. Geef haar dan ook weer de normale verzorging.

Zet een orchidee nooit in gewone plantengrond

Omdat orchideeën in het wild meestal niet in de grond groeien, maar op bomen en tussen rotsen, kunnen ze meestal  niet leven in gewone grond. Ze hebben speciale grond nodig die u tegenwoordig in elke goede bloemenzaak kunt krijgen. Moet u dus een orchidee verplanten, zorg dan eerst voor nieuwe, speciale orchideeën potmengsel. Soms verschijnen er aan een bloemstengel ook nieuwe, kleine plantenscheuten met wortel en al. Ook die kunt u in het orchideeën substraat planten, gewoon wat water geven en u hebt een nieuwe orchidee in aanwas.

De oorzaak van ongedierte op een orchidee

Pas vooral op met het regelmatig teveel water geven, want dan kunt u er wolluis of ander ongedierte in krijgen. Vooral luisjes zijn bijna niet te bestrijden. Vaak zitten ze al in alle orchideeën op de vensterbank, voordat u het in de gaten hebt. Ze zitten dan niet alleen op het blad, maar ook op de bloemen. Weghalen is moeilijk, want ze verstoppen zich op de gekste plekken. Spuiten met huismiddeltjes of zelfs met vergif helpt niet.  Het beste is vaak om de vensterbank leeg te maken en alle aangedane orchideeën te verwijderen. Maak het raam schoon en laat het twee maanden leeg. Er hoeft immers maar een enkel beestje te overleven en uw nieuwe planten zitten op korte termijn weer vol. Na twee maanden kunt u dan gewoon weer nieuwe, schone orchideeën neerzetten.

Orchideeën zijn speciale kamerplanten, maar ze zijn goed te houden voor wie er plezier aan heeft en op hun wensen let. Eigenlijk is het hetzelfde als met de tuinplanten. Ook die moeten elk behandeld worden naar wat hun wensen zijn, zodat ze op hun best kunnen groeien en bloeien.

Heupoperatie en aandachtspunten

Heupoperatie en aandachtspunten

Veel ouderen kennen het probleem van een steeds pijnlijker wordend been. Het lopen wordt steeds lastiger, opstaan en gaan zitten eveneens. Trappenlopen, bukken, het werken in de tuin en het boodschappen doen worden steeds lastiger. Niet iedereen denkt dan meteen aan een versleten heup. Toch moeten vooral veel mensen van boven de zestig op een bepaald moment aan een heupoperatie geloven. Daarom in dit stuk een aantal symptomen en aandachtspunten.

Heupproblemen worden niet altijd meteen herkend als heupproblemen

Veel mensen hebben bij een versleten heup pijn in de lies, maar dat geldt niet voor iedereen. Vaak hebben mensen ook pijn in het bovenbeen of een onhoudbare pijn in de onderrug. Daarbij denkt men niet meteen aan een versleten heup, maar meer aan rugproblemen. Niet alle rugpijn komt echter door mankementen aan de rug. Daar zijn meer oorzaken voor. Een van die oorzaken is dus een versleten heupgewricht. Als er al vaker foto’s van de rug gemaakt zijn en die steeds hetzelfde beeld geven, is het dus hoog tijd om eens aan de heup te denken. Een versleten heup, waarbij het kraakbeen verdwenen is, zorgt ook voor een scheve stand van het bekken, waardoor de rugpijn veroorzaakt kan worden. De spieren van de onderrug proberen de scheve stand te compenseren.

Pijn in het bovenbeen

Ook het bovenbeen kan steeds meer pijn doen. De spieren van het bovenbeen proberen immers de scheve stand van het bekken en het been te compenseren, net als de spieren van de onderrug. Daarbij moeten ze meer dan normaal inspanningen leveren. Vooral mensen met fibromyalgie kunnen hier flink last van hebben. Soms duurt het herstel dan ook langer dan van tevoren aangegeven was. Word daar niet depressief van! Elk lichaam heeft zijn eigen herstelmanieren en herstelperiode. Luister dus gewoon naar het eigen lichaam en volg dat tempo.

Laat een echo van de heup maken

Wie eenmaal een echo van de heup heeft laten maken en daarvan de diagnose coxartrose heeft gekregen, is rijp voor een heupoperatie. Het hangt dan van de beschadiging af of men een half nieuw gewricht krijgt, of een heel nieuw gewricht, dus kop en kom allebei tegelijk. U moet in normale gevallen dan rekening houden me een herstelperiode van 6 weken, voordat u weer redelijk goed kunt lopen, maar vaak duurt het herstel ook wat langer. Net als bij elke operatie kan ook bij de heupoperatie iets mis gaan, waardoor het herstel ook lange duurt dan de genoemde zes weken. Ook de leeftijd kan daarbij meespelen. Daarnaast heeft niet iedereen dezelfde goede conditie.

Lang wachten op een heupoperatie

In drukke tijden, zoals tijdens een hoge griepgolf of een nieuwe uitbraak van het coronavirus moet u wel eens lang wachten op een operatie. Dat is vervelend, maar begrijpelijk, want een gewrichtsprobleem is geen levensbedreigende aandoening. Toch kan dat heel vervelend zijn, want de pijn en de beschadiging aan het gewricht kan dan steeds erger worden, waardoor de beweeglijkheid sterk beperkt wordt. Ook het bekken gaat zich aanpassen en kan gewoon scheef gaan staan met soms zelfs incontinentie als gevolg.

Bij te lange wachttijden zoeken naar een alternatief

Wie te lang moet wachten kan ook beslissen om naar een privékliniek te gaan, of om zelfs naar een ziekenhuis in België of Duitsland te gaan. Daar zitten wel wat haken en ogen aan. Zo moet men altijd eerst met het ziekenfonds overleggen of zij daar toestemming voor geven. Vaak kost het verkrijgen van die toestemming geen geld, maar wel een termijn van ongeveer vier weken, voordat die toestemming er is. Ook hangt het af van de verzekering die u bij hen hebt afgesloten. Via een basisverzekering kunt u niet altijd zelf kiezen waar u geopereerd wilt worden. Dat gaat beter met een restitutieverzekering, maar die is dan wel duurder in maandpremie. Gaat u echter zonder de toestemming naar een buitenlands ziekenhuis, dan loopt u het risico dat u alles zelf moet betalen. Dat loopt dan flink in de papieren.

Een privékliniek in eigen land, gespecialiseerd in heupoperatie en knieoperatie

Kiest u een privékliniek in eigen land, dan moet u ook daarvoor eerst toestemming voor vragen aan het ziekenhuis. Privéklinieken hebben echter geen Intensive Care (IC) in huis en bij plotselinge problemen tijdens de operatie (met het hart, de bloeddruk, of iets anders) moeten zij altijd de hulp van een ziekenhuis in de buurt inschakelen. Privéklinieken nemen dan ook alleen patiënten aan, waarvan ze geen extra problemen bij de operatie verwachten.

De behandeling bij een privékliniek is super

Privéklinieken behandelen hun patiënten alsof ze in een hotel zitten. Het verschil met de behandeling in een ziekenhuis is enorm. Iedereen is vriendelijk, de patiënten worden op hun wenken bediend en elke patiënt krijgt er persoonlijke zorg. Men is bovendien heel erg gefocust op hygiëne, zodat de patiënten zo weinig mogelijk risico op ontstekingen lopen. Wie ooit in een privékliniek geholpen is, kan er alleen maar de loftrompet over afsteken.

Naar het buitenland voor een heupoperatie

Wie het bij een privékliniek niet aandurft, kan bij een lange wachttijd ook kiezen voor een behandeling in België of Duitsland. Ook daar moet dus eerst toestemming voor gevraagd worden. Zich laten opereren in een buitenlands ziekenhuis is vaak wat omslachtiger dan hier in Nederland, maar alles word goed uitgelegd en men wordt zeker zo goed, vaak nog beter, begeleid in het proces. De wachttijden zijn meestal wat korter dan in Nederland, maar ook dat hangt weer af van eventuele situaties met virussen en ziektes. Er is alleen een verschil in de medicatie. Er worden andere namen en andere medicijnen gebruikt en dat is soms wel even wennen.

Neem alle informatie mee

Gaat u naar een privékliniek of naar een ziekenhuis in het buitenland, neem dan alle informatie van uw eigen ziekenhuis mee. Denk aan bloeduitslagen, hartfilmpjes, een cd met de echo of van de foto’s, brieven aan de huisarts, een lijst van de medicijnen die u neemt, enzovoort. Dat is voor de artsen daar al een goede manier om op de hoogte te raken. Op die manier kan het onderzoek sneller gedaan worden.

Een spier sparende heupoperatie

In het buitenland kiest men vaak voor een spier sparende operatie. De chirurg kiest een methode om tussen de spieren door te werken, zodat die zo min mogelijk of niet beschadigd worden. De operatiewond is daarbij kleiner. Bij een gewone heupoperatie is die 15 tot 22 centimeter lang, afhankelijk van wat men tijdens de operatie moet doen. Bij een spier sparende operatie is dat slecht 9 tot 15 centimeter. Dat helpt natuurlijk goed bij het herstellen. Vraag daar dus naar als u op gesprek gaat bij een chirurg.

Neem een lijstje vragen mee

Neem altijd een lijstje vragen mee als u bij een chirurg op gesprek gaat. Zoals u ziet zitten er nogal wat haken en ogen aan het laten zetten van een nieuwe heup. Ook de nazorg is niet overal hetzelfde. Over het algemeen krijgt u best wel voldoende, goede informatie over het verloop, maar vraag bij de chirurg naar de punten die er niet bij verteld worden. Houd ook in de gaten dat elk lichaam anders is. Waar de een binnen 5 weken al zonder stok of kruk ka lopen, zal de ander er misschien 9 weken over doen. Dat hangt immers ook af van de spierkracht, de lichamelijke gesteldheid en vooral ook de leeftijd van iemand.

Nazorg van een buitenlands ziekenhuis

Vraag ook of u bij eventuele problemen na de operatie thuis op het ziekenhuis kunt rekenen voor hulp. Vaak krijgt men, als men eenmaal thuis is, te horen dat men de huisarts maar moet bellen of naar het ziekenhuis in de eigen omgeving moet. Dat is niet logisch, maar het gebeurt nog regelmatig dat nazorg op elkaar afgewenteld wordt. Hebt u dus onverwachts thuis een nabloeding, of is er een ander probleem, dring dan gewoon aan op de verantwoordelijkheid van het ziekenhuis waar u de operatie gehad hebt.

Botdonatie

In diverse ziekenhuizen krijgt u vlak voor de heupoperatie een vragenlijst over botdonatie. Het beste deel van het verwijderde bot kan vaak gebruikt worden bij de genezing van kanker. Daar wordt dan uw toestemming voor gevraagd.

Problemen met de bovenbeenspier na een heupoperatie

Wie al van tevoren te lang met een beschadigde heup rondgelopen heeft, zal die spier ook steeds minder gebruikt hebben. Daardoor verzwakt die spier en wie goed kijkt, ziet ook dat de bovenkant van het been dunner is. Na de operatie moet die spier zijn uiteindelijke kracht weer terugkrijgen door oefening. Dat zal echter niet al te fors moeten gebeuren, want een verzwakte spier kan daar snel een spierscheurtje in krijgen. Gebeurt dat, dan is de weg naar herstel langer dan wanneer men zich goed aan een rustig oefenprogramma houdt. Een spier met een scheurtje zal eerst weer even rust moeten krijgen om te genezen. Na de genezing mag men de spier niet meteen weer fors gaan oefenen, want dan komt de scheur weer terug en krijgt men dezelfde, heftige pijn als de eerste keer. Kalm aan oefenen na een spierscheur dus.

Tot slot: zelf goed opletten

Bereid u goed voor en vertrouw niet alleen op de artsen. Elke specialist kijkt tegenwoordig alleen naar zijn eigen specialiteit en niet naar alles dat daar omheen gebeurt. Er zijn maar enkele artsen die naar de hele mens kijken en het op tijd door hebben als er iets niet goed zit. Een heupchirurg kijk naar het nieuwe heupgewricht, maar eigenlijk zou hij ook moeten kijken naar het gedeelte dat daar omheen zit. Hebt u dus het gevoel dat er iets niet klopt, geef dat dan op tijd aan. Vraag om een foto van het gewricht, of om een echo van de spieren daar omheen. Blijf er niet mee zitten.

Boosterprik en bijwerkingen

Boosterprik

De boosterprik werkt niet op iedereen hetzelfde uit. Veel mensen hebben er helemaal geen last van. Soms een beetje pijn aan de arm, waarin geprikt is, maar dat geldt niet voor iedereen. Natuurlijk heeft het vaccin ook zijn voordelen in de vorm van dat men minder snel corona opdoet. Corona is nu eenmaal een akelige ziekte die bij een flink aantal mensen langdurige beschadigingen oplevert. Men weet nog niet eens of die bijwerkingen ooit helemaal zullen verdwijnen. Vandaar dat het ook voor de medische wereld nog een open eind is. Men zoekt nog steeds naar mogelijkheden om ermee om te gaan. De vaccinatie is wel noodzakelijk gebleken om de pandemie onder controle te krijgen, maar ook de vaccinatie heeft bijwerkingen. Alleen worden die niet helemaal openbaar gemaakt, uit angst dat mensen de vaccinatie daardoor zullen weigeren. Die geheimzinnigheid zorgt echter juist voor argwaan, waardoor veel mensen nu aarzelen met het halen van de nieuwe vaccinatie.

Twijfels over het nut en de werking

Veel mensen, en dan vooral ook veel ouderen, twijfelen over het halen van de volgende coronavaccinatie. Men heeft er vragen over, die door overheid en gezondheidszorg niet duidelijk beantwoord worden. Wat doet het vaccin in ons lichaam? Moeten wij die prik nu elke drie maanden gaan halen? Hoeveel bescherming geeft die vaccinatie? Is die druk van de overheid alleen vanwege de voortgang van de economie, of echt voor de gezondheid van de mensen? Zijn er misschien ook mensen overleden aan de gevolgen van de vaccinatie? Kan iemand met licht hartklachten daar problemen mee krijgen? Waarom weet elke cardioloog dat mensen er problemen mee kunnen krijgen en zegt niemand dat hardop? En ga zo maar door. Mensen gaan twijfelen aan de voorlichting van het RIVM en de regering. Iedereen weet intussen wel dat er ook echte bijwerkingen zijn, maar de fabrikanten en de overheid zwijgen over de nadelen. Men noemt alleen de voordelen.

Bijwerkingen van de boosterprik

Niet iedereen is positief over de vaccinatie en dat is niet gek. Sommige mensen zijn er echt ziek van. Ze voelen zich na de vaccinatie misselijk en hebben een paar dagen geen zin in eten. Anderen hebben een week lang een dikke, rode en pijnlijke plek op hun arm. Weer anderen zijn een week lang oververmoeid, hebben hoofdpijn of vallen op de gekste plekken zomaar in slaap. Dat is ook geen wonder. Men wordt immers gevaccineerd met het virus zelf en eigenlijk kan men daar dus een mini coronaziekte van krijgen. Het hangt veel van iemands gezondheidstoestand en de weerstand af, of, en hoe lang men daar dan last van heeft. Bij de een duurt dat een dag, maar men kan er ook een week last van hebben. Deze veel voorkomende bijwerkingen ken iedereen wel, maar er zijn meer aandachtspunten..

De boosterprik van het Pfizer vaccin geeft iets minder bijwerkingen

Een boosterprik met het Pfizer vaccin geeft vaak iets minder problemen dan een boosterprik met het Moderna vaccin. Vaak krijgt men gewoon een van de twee toebedeeld, zonder dat men daarvoor kan kiezen. Mocht u van de eerste boosterprik problemen hebben gehad, geef dat dan dus aan en vraag bij de volgende om een Pfizer booster. Ook daar kan men wat meer last krijgen van hartfibrilleren, vooral als men dat ook al van tevoren had, maar iets minder dan bij de booster van Moderna.

De boosterprik van het Moderna vaccin geeft vaak meer problemen

Men heeft dus ontdekt dat via de boosterprik met een Moderna vaccin meer mensen last hebben van bijwerkingen. Vooral in de vorm van hoofdpijn, hartfibrilleren, oververmoeidheid en zich even helemaal niet goed voelen. Wie van tevoren al aan hartfibrilleren lijdt, kan daar na de boosterprik met Moderna meer last van krijgen. Het is dus goed, om dat bij het halen van de boosterprik aan te geven, zodat u dan in plaats van een Moderna, een Pfizervaccinatieprik kunt krijgen. Daar kan men ook meer hartfibrilleren van krijgen, maar vaak  toch wat minder erg dan van het Moderna vaccin. Ook andere mensen kunnen na een boosterprik met Moderna zich langer ziek voelen dan na een boosterprik met Pfizer. Klopt dat voor u ook, vraag dan de volgende keer om een ander soort vaccin en geef de problemen altijd door aan de site van het Lareb dat al die bijwerkingen registreert. Zo kan men er op termijn hopelijk iets aan doen.

Combinatie van boosterprik, hartfibrilleren en een operatie

Wie op de lijst staat voor een operatie, zoals een heup- of knieoperatie, zal daarom toch een beetje moeten uitkijken met het nemen van de boosterprik van het Moderna vaccin.  Na een boosterprik van Moderna kan het hartfibrilleren erger worden.  Samen met de spanning voor de operatie loopt u dan de kans dat het allemaal, inclusief de bloeddruk, zo hoog oploopt en zo onregelmatig wordt, dat de operatie uitgesteld moet worden. Minstens tot de bloeddruk en het hartritme weer redelijk normaal geworden zijn. Let wel: dit is geen argument om de boosterprik niet te nemen, maar wel om aan te geven dat u beter de boosterprik van het Pfizervaccin kunt hebben. de datum van de vaccinatie mag niet te dicht op de operatiedatum liggen. Dat geeft in elk geval minder problemen.

Ook myocarditis komt vaker voor na de derde prik

Myocarditis is een ontsteking van het hart en dat komt wat vaker voor na het ontvangen van een tweede boosterprik, dan na een eerste. Meestal  gebeurt dat in de eerste twee weken na de prik. Men wordt kortademig en heeft pijn op de borst en hartkloppingen. Dan is het goed om de huisarts of de huisartsenpost even te waarschuwen.

De communicatie over de bijwerkingen kan beter

Natuurlijk willen de overheid en de medische wereld graag dat zoveel mogelijk mensen goed gevaccineerd zijn. Begrijpelijk, want het is ook niet zomaar een griepje. Toch zou het goed zijn als men wat meer open was over de bijwerkingen van elk vaccin, zodat iedereen zelf een goede beslissing kan nemen over het eigen lichaam. Corona en omicron hebben ons al veel aangedaan en het is ieders recht om over het eigen lichaam te beschikken, maar dan moeten we wel weten, wat het vaccin met ons kan doen. Je weet dan tenminste ook waar je na de prik op moet letten en kunt het aangeven bij de huisarts als er iets niet lijkt te kloppen.

Waar beschermen de huidige vaccins nu precies tegen?

Overigens beschermen de huidige vaccinaties minder tegen het huidige omicron virus, dan tegen het oorspronkelijke coronavirus. Momenteel is men vermoedelijk in Duitsland al bezig om een nieuw vaccin samen te stellen tegen de huidige variant. Dat zou dan een betere bescherming moeten geven tegen het omicron virus en tegen de nieuwe varianten die er nu zijn en vermoedelijk nog gaan komen. Men wil eigenlijk een vaccin ontwerpen dat helpt tegen alle eventuele varianten van het virus. Het virus is immers nog niet weg. Steeds steekt het weer ergens in de wereld in een andere variant de kop op.

Het virus zelf is geen griep en beslist niet ongevaarlijk

Veel gevaccineerde mensen die het virus toch kregen, hebben alleen een zware verkoudheid, vermoeidheid, wat verhoging en spierpijn gehad, maar dat geldt niet voor iedereen. Ook gevaccineerde mensen kregen zware bij- en nawerkingen. Veel mensen hebben long covid en weten niet of ze er ooit van verlost zullen zijn. Dat is het nare aan deze ziekte. Men weet er nog niet genoeg van. De enorme vermoeidheid is vermoedelijk het grootste probleem en heeft het langste effect, hoewel er ook veel mensen merken dat hun stem niet meer dezelfde is als voordat ze ziek werden. Tegenwoordig lopen er ook onderzoeken naar ontstekingen in de hersenen, die veroorzaakt zouden zijn door het virus. Daar is men nog niet helemaal uit.

Long covid is moeilijk voor patiënten en artsen

Wie na verloop van tijd nog steeds langdurige klachten heeft van de ziekte, heeft “long covid”. Het is erg vervelend voor wie dat heeft, want niemand weet of die klachten op den duur verdwijnen, of dat men er levenslang mee blijft zitten. Ook de artsen en onderzoekers kunnen daar nog geen antwoord op geven. Het onderzoek naar die langdurige klachten is nog in volle gang. Het gaat dan vooral om klachten als een enorme vermoeidheid, kortademig zijn, hoofdpijn, vergeetachtigheid, slecht concentratievermogen, enzovoort. De lijst is lang. Sommige klachten lijken op termijn wat te verminderen, maar men is nog nergens zeker van. Blijkbaar is men daarmee in Duitsland al veel verder. Er worden daar al resultaten geboekt.

Zijn er ook kinderen met Long Covid?

Dat is een vraag, die men tegenwoordig helemaal niet stelt en waarnaar ook nog helemaal geen onderzoek gedaan is. Ouders zouden daar eens over kunnen nadenken als hun kind vaak moe is, niet lang kan lopen of sporten, enzovoort. Veel kinderen hebben corona gehad en het is mogelijk dat er ook bij hen iets van de vermoeidheid achtergebleven is. Daar zou men toch eens naar moeten kijken.

Openheid is altijd beter

Men is vanuit de medische wereld vaak bang om bepaalde wetenschap naar buiten te brengen, maar dat moet geen belemmering zijn om de waarheid te spreken. Iedereen heeft het recht om het eigen lichaam zo goed mogelijk te verzorgen. Dat kan alleen als men alle informatie heeft. De meeste mensen zijn niet dom en weten heel goed dat ze met de boosterprikken beter beschermd zijn, dan zonder het vaccin, maar je moet wel het goede kunnen kiezen voor het eigen lijf. Dat geldt voor het omgaan met alle ziekten.

Covid verleden tijd?

Soms lijkt het alsof covid en consorten verleden tijd zijn, maar dat is bedrog. Op diverse plaatsen in de wereld steekt er regelmatig weer iets van de kop op. We zijn er niet mee klaar en vooral tegen de herfst kan er ook hier weer een nieuwe variant uitbreken. Het blijft oppassen geblazen. De laatste versie lijkt wat minder agressief. Men krijgt er meestal slechts een dag of drie ziekteverschijnselen van. Meestal in de vorm van verkoudheid, koorts en wat spierpijn, maar veel mensen hebben daarna toch wat nawerkingen. Men is er vaak erg moe van en ook reuk en smaak kunnen beschadigd worden. Het is echt geen gewone griep.

Een bewijs van de laatste boosterprik met datum, als u op vakantie gaat

Hebt u een boosterprik gehaald en wilt u binnenkort op vakantie in het buitenland, zorg dan dat uw QR code op uw mobiele telefoon opgewaardeerd is. Dat gebeurt niet automatisch, maar daar moet u even zelf naar kijken. Het is snel gedaan met de digit. Er zijn een aantal landen waar u niet naar binnen kunt als u die laatste boosterprik er niet in hebt staan. Gaat u op vakantie, kijk dan altijd even naar de eisen voor vaccinatie van dat land. Het zou toch vervelend zijn als u aan de grens van het vakantieland weer zou moeten omkeren, omdat u de QR code niet opgewaardeerd had.

Een nieuw vaccin?

Er gaan geruchten dat men in Duitsland een nieuwe variant op het vaccin aan het ontwikkelen is. Een vaccin dat regelrecht op het omicron virus is gericht. Ook is men hier bezig met een nieuw vaccin dat mogelijk ook tegen alle nieuwe varianten van corona zou moeten beschermen. Misschien is dat een betere manier om de varianten van het coronavirus aan te pakken. Daar zullen we vast en zeker nog meer van horen, voordat de winter begint, hoewel het lijkt dat er nu zelfs in de zomer een nieuwe golf komt. De cijfers lopen weer op. Veel Nederlanders denken niet meer aan een mogelijke besmetting, maar het virus is niet weg en zal regelmatig zijn kop opsteken. Het is dan ook verstandig om geen handen te geven, in de elleboog te hoesten en bij mogelijke besmetting even te testen, zodat men anderen niet aansteekt.

Het apenpokkenvirus heerst

Ook het apenpokkenvirus is aan een flinke uitbreiding bezig. De cijfers lopen op, vooral in Amerika, waar men al koortsachtig vaccineert om de rondgang van het virus in te dammen. Ook in Nederland wordt hard gewerkt om de nieuwe epidemie het hoofd te bieden. Of dat lukt staat nog te bezien.

Een nieuwe coronagolf in de zomer

Wie denkt dat het virus alleen in herfst en winter toeslaat, komt bedrogen uit. Ook in de zomer kunnen het virus, en de varianten daarvan zich uitbreiden. Vooral met behulp van de vele festivals evenementen en pretparken. Ook bij ons in Nederland loopt het weer op. Het is daarom nog maar de vraag of iedereen zomaar op vakantie kan. Het is goed oppassen, want zodra het ergens weer problemen geeft, kan een land zijn grenzen sluiten voor mensen die niet, of te weinig, gevaccineerd zijn. Vakantiegangers doen er dan ook goed aan om de ontwikkelingen op de voet te volgen. U hebt er immers niets aan als u naar Italië gaat en daar dan 2 weken in quarantaine zit. Zorg er dus altijd voor dat u een bewijs van uw laatste (booster-) vaccinatie hebt.

Het bezuinigingsakkoord

Het bezuinigingsakkoord komt er weer aan

De overheidsschuld wordt te groot. De inkomsten zijn te klein om de schulden snel af te bouwen. Er is geen ontkomen aan. Vermoedelijk krijgen wij binnenkort weer te maken met enorme bezuinigingen van de overheid. Niet alleen naar de burgers toe, maar ook naar de gemeenten, die dat alweer zullen vertalen naar hun inwoners. Er is de laatste twee jaren veel geld uitgegeven. Veel geld ging naar de economische problemen van de corona epidemie. Niet alleen door het steunen van bedrijven die het moeilijk hadden, maar ook de teststraten, de controles en alle zaken daaromheen hebben aardig wat geld gekost. Gelukkig was de rente voor de leningen laag, maar die is intussen alweer aardig omhoog gegaan. Het kabinet kan niet steeds geld blijven uitkeren, zeker nu ook de toeslagenaffaire afgewerkt moet worden en de kosten voor de defensie flink omhoog gegaan zijn.

De Russische aanval op Oekraïne

Intussen zijn we weer twee jaar verder en heeft Poetin de westerse wereld weer een hoop geld gekost met zijn oorlog in Oekraïne. Een oorlog kost iedereen in de eerste plaats veel mensenlevens, verwondingen en stress voor iedereen. Allereerst voor de mensen in het aangevallen land, en voor de mannen die hun land willen verdedigen. Ook de rest van Europa krijgt echter met de gevolgen te maken. De prijzen voor gas en elektriciteit zijn de laatste jaren enorm gestegen en zullen voorlopig niet meer veel zakken.. Wie op tijd voor zonnepanelen gezorgd heeft, staat er wat beter voor, maar met de natte en donkere winter hebben de zonnepanelen niet veel energie opgebracht.

Nu zijn we alweer toe aan een nieuw bezuinigingsakkoord

Dank zij President Poetin loopt de inflatie enorm op. Alles is flink duurder. Vooral ook de levensmiddelen, de kleding en verder alles dat met olie of gas te maken heeft. Het was niet echt slim van de westerse landen om het gas uit Rusland te willen importeren. Op het moment kunnen we zien dat het niet verstandig is om afhankelijk te zijn van een land dat geen democratie heeft. Duitsland was net bezig met de omschakeling van kolen naar gas, maar het zou beter geweest zijn om meteen in te zetten op zonnecellen en windmolens.

Tanken bij benzinestations in België en Duitsland

Wie nu een elektrische auto heeft en die zelf thuis kan opladen via energie van de zonnecellen, heeft enorm voordeel. Ook de mensen in de grensstreken hebben nog voordeel, want die kunnen gaan tanken in België en Duitsland, waar minder belasting op de brandstof zit en de prijzen lager liggen. Een autovakantie is dit jaar daarom ook een stuk duurder dan vorige jaren. Wie slim is kijkt goed uit waar men het beste en goedkoopste onderweg kan tanken.

Hopen op een goede afloop mag altijd

Er is veel respect en waardering voor de president van Oekraïne, die vanaf het begin op zijn post gebleven is. Dat respect verdient hij ook en met hem alle mannen die hem steunen bij de verdediging van hun mooie land. De Russen boeken minder voortgang dan ze van tevoren gedacht hadden. Zij hebben hun aanval niet goed georganiseerd en hebben met hun oud materieel te weinig slagkracht gehad om de agressieve aanval snel achter de rug te krijgen.
Intussen wordt er goed nagedacht over de slagkracht van de NAVO, de houding van Rusland, het contact daarmee en de verhouding met Amerika en China. Dit zet alles even op scherp. China kijkt geïnteresseerd naar Rusland en kijkt verlekkerd naar Taiwan. De wereld is onrustig en het gevaar is niet ver weg.

Mensen helpen ondanks de bezuinigingen

Intussen moeten al die vluchtende mensen geholpen worden. Het is niet niks om binnen een paar uur jouw huis en haard te moeten verlaten met alleen een beetje bagage, om het vege lijf van jezelf en jouw gezin te kunnen redden. Iedereen kan wel wat doen. Geld doneren op Giro 555, spullen inleveren bij de hulporganisaties, of zelf mensen onderdak geven. Daarnaast kan iedereen bidden dat de oorlog snel voorbij mag gaan, maar het lijkt erop dat het nog wel even kan duren.

Het wordt bezuinigen voor iedereen

Niet alleen het kabinet, maar iedereen zal de komende maanden moeten bezuinigen op de uitgaven. Het belangrijkste is daarbij het onderdak, warmte, goed eten, de ziektekosten en de noodzakelijke kleding. De rest is alleen mogelijk als er na die noodzakelijke uitgaven nog geld van het maandelijks inkomen overblijft. Ooit zal het echter vast weer beter worden. Geef de hoop dus niet op en hebt u een probleem met het inkomen, trek dan aan de bel bij de gemeente, voordat u in de problemen komt.

Bomen planten

Bomen planten

Van bomen worden mensen rustig. Het ruisen van de bladeren is een heerlijk geluid voor gestreste mensen en dat niet alleen. De klimaatdoelstellingen zouden gemakkelijker gehaald kunnen worden als er meer bomen geplant werden. Er is immers plaats genoeg. Er zijn plekken, waar men immers niet kan bouwen, zoals op grote rotondes en langs snelwegen. Men zet er nu schermen langs, maar in plaats daarvan kon men er ook groen planten. Op de TV worden steeds prachtige plaatsen met heide en open plekken getoond, maar met de bossen heeft men geen medelijden. Kijk maar naar het 200 jaar oude Sterrebos, dat ten behoeve van NedCar gekapt moest worden. NedCar is intussen opgehouden, maar de helft van het bos is weg, zonder dat de economie er baat bij had. Limburg wordt kaal, net als de rest van Nederland. Het zou fijn zijn als de overheid en ook Staatsbosbeheer meer zouden doen om bossen en bomen te beschermen. Voor het klimaat betekent elke boom een verbetering.

Bomen zorgen voor lucht

Bomen zijn onze groene long. Niet alleen de bomen in het Amazonegebied, maar ook de loofbomen hier in Europa. Vooral Nederland heeft in verhouding met België en Duitsland weinig grote bossen. Natuurlijk zijn die er nog wel, maar ze zijn niet al te groot. Vaak wordt er nog heel wat opgeofferd aan de aanleg van wegen en de huizenbouw. Natuurlijk zijn de wegen en de huizen ook heel belangrijk, maar men kan vaak ook denken in oplossingen, waarbij men de bomen kan laten staan.

Bomen helpen tegen te hoge stikstof concentraties

Het terugdringen van het teveel aan stikstof in de lucht is in Nederland een groot probleem. Men verzint er van alles voor, maar een van de meest logische oplossingen wordt nooit genoemd.  Vooral de boeren moeten het ontgelden, terwijl ook daar veel creatieve mogelijkheden voor zijn. Denk maar aan het omvormen naar een gemengd bedrijf, het inzetten van de boer als natuurbeschermer, het verminderen van de pesticiden en meer biologisch gaan boeren, de boer inzetten als voorlichter voor land en tuinbouw.  Het land zou er alleen maar beter van worden en de boer zou ook meer waardering krijgen. Men kan minstens met de boeren gaan samenwerken, in plaats van ze uit te kopen en hun grond vol te bouwen met huizen van steen. Plant liever bomen op locaties die momenteel nog kaal zijn.

Kantoorruimten voor woningen gebruiken in plaats van bomen kappen

Zo zijn er heel veel kantoorruimtes die niet meer gebruikt worden en al jaren leeg staan. Natuurlijk kost het geld om die ruimtes geschikt te maken voor bewoning, maar het is te doen en op die manier is er minder grond nodig voor nieuwe huizen. Wij kennen voorbeelden genoeg uit Amerika, waar mensen in oude fabrieksruimten een luxe appartement hebben gemaakt en daar met plezier wonen. Ook de omgeving van die oude fabrieksterreinen kan men immers aanpakken, beplanten en aangenaam maken voor bewoning.

België en Duitsland hebben meer bossen

Ga in Limburg maar eens over de grens en u kunt daar bijna meteen in de natuur gaan wandelen. In Maasmechelen is een groot heide- en bosgebied, waar het heerlijk is om een frisse neus te halen. Wie af en toe met de auto naar door Duitsland rijdt om op vakantie te gaan, ziet daar veel groen, veel bomen en uitgestrekte akkerlanden. Nederland is natuurlijk dichtbevolkt, maar er is beslist plaats genoeg om bomen neer te zetten. Liefst landeigen loofbomen, die ook de meeste schone lucht opleveren.

Voorbeelden van plaatsen waar men bomen kon planten

Neem  de omgeving rond vliegveld Maastricht in Limburg. Daar is veel bedrijvigheid, maar het wegennet er omheen is kaal aangelegd. Er is plaats voor wateropslag, maar er zijn heel weinig bomen geplant, terwijl daar plaats genoeg voor is. In België en Duitsland kunnen we zien dat er heel andere keuzes gemaakt kunnen worden.

Een boom in de tuin

Wie een eigen tuin heeft kan daar gelukkig zelf iets doen om de lucht te verbeteren. Ook een klein tuintje van een paar vierkante meters kan een kleine boom herbergen. Als u een appel- kersen– of perenboompje koopt, dat erop geteeld is om laag te blijven, hebt u er in het najaar ook nog fruit van. Dat geeft dubbel veel plezier. Wie een grotere tuin bezit kan zelfs bomen planten die groot worden en veel schaduw in de zomer geven. Daardoor wordt de tuin ook aangenamer om in te verblijven als het in deze regio steeds warmer wordt. Staat een boom wat dichter bij het huis, dan kan de schaduw op de muren al voor een minder snelle opwarming van het huis zorgen. Isolatie vanuit de natuur. Wat kan beter zijn?

Een gezonde tuin voor dieren

Veel mensen zien op tegen het vallende blad in het najaar, maar de last daarvan is beperkt. U moet er alleen goed mee omgaan. U hoeft het echt niet altijd elke dag weg te harken. Vaak helpt de wind een handje door het goed bij elkaar te waaien. U hoeft het dan alleen nog maar bij elkaar te pakken. Op sommige plekken is het ook goed om wat blad te laten liggen. Daar genieten de egels en allerlei kleine dieren van. Zij hebben dat blad nodig om er bijvoorbeeld hun winterslaap onder te houden. Het blad houdt de dieren in de koude wintermaanden ook warm. In het voorjaar kan het gemakkelijk opgeruimd of ondergespit worden. De hoeveelheid is dan vaak heel erg geslonken. Alleen beukenblad vergaat minder snel en kan beter weggehaald worden.

Vogels zijn dol op bomen

Wie een boom in de tuin heeft, kan rekenen op allerlei soorten vogels. Die hebben meestal heel scherpe ogen en zitten graag hoog om uit te kijken naar eten. Alleen bij heel winderig en koud weer zitten ze liever op beschutte plekjes. Ook hagen langs de tuingrens zijn een pre voor vogels. Daar kunnen ze gemakkelijk nestjes bouwen waardoor hun jongen redelijk beschermd zijn tegen katten en roofvogels. Het ophangen van vogelhuisjes is daar een uitbreiding van hun mogelijkheden voor. Wie graag vogels ziet, moet zorgen voor een boom en wat nestkastjes in de tuin.

Bomen en paddenstoelen

De (overigens heel giftige) vliegenzwam heeft een goede verhouding tot de berkenboom. In oktober ziet men vaak onder de berkenboom een aantal vliegenzwammen. Viegenzwammen komen ook vaak voor onder beuken en eiken en bijvoorbeeld ook sparren, maar vaker nog onder berken. Zij wisselen met elkaar voedingsstoffen uit. Paddenstoelen hebben de suikers nodig, die de bomen leveren. Bomen hebben de mineralen nodig die de paddenstoelen kunnen leveren. Dat noemt men symbiose. Vliegenzwammen zijn overigens bij uitstek vertegenwoordigd in sprookjes als de kabouterpaddenstoel. Dat heeft hij te danken aan de mooie kleur van de hoed: rood met witte stippen.  Plukken is echter niet verstandig, want deze paddenstoel is, zoals gezegd, erg giftig.

Elke boom is er een en elke boer is er een

Er wordt bij het reguleren van de hoeveelheden stikstof en CO2 nog veel te veel gedacht in hoeveelheden. Dat is natuurlijk aan de ene kant heel goed, maar vergeet daarbij niet dat elke boom zijn bijdrage levert.  Vooral de loofbomen. Ook een klein land als Nederland kan ervoor zorgen dat er genoeg bomen zijn, waarvan de hele bevolking kan profiteren. Voor het reguleren van de hoeveelheden stikstof zijn diverse creatieve mogelijkheden. Daarbij is het terugdringen van die enorme megastallen vol vee niet alleen noodzakelijk, maar ook diervriendelijk. Koeien, schapen, geiten, varkens en kippen moeten buiten kunnen rondlopen en een normaal dierenleven hebben. Voor de rest kunnen alle boeren gewoon blijven boeren als gemengd bedrijf, landbouwbedrijf, enzovoort met een aantal aanpassingen. Daar hoeft geen boer voor te stoppen. Boeren zijn nodig. In elk land.

De natuur is vaak gevaarlijk

Er komen steeds meer stormen en extreme weerstoestanden voor. Vooral heftige stormen kunnen bomen ontwortelen en laten omvallen. Vooral als het ook veel geregend heeft en de grond doorweekt is. De wortels van de bomen hebben in doorweekte grond minder houvast. Dat kan natuurlijk heel gevaarlijk zijn, maar is niet altijd te voorkomen. Het planten van meer bomen kan er echter voor zorgen dat er op termijn minder extreem natuurgeweld voorkomt. Daar doen we het tenslotte allemaal voor. Voorlopig moeten we ons echter houden aan de aanbevelingen van de weersdiensten als er weer eens een storm op komst is.

Ook oorlogen leveren veel teveel stikstof op

Er wordt in de media niets over gezegd, maar ook oorlogen leveren enorm veel stikstof op. De veroorzaker van een oorlog beschadigt de wereld. Degen die aanvalt is altijd verkeerd bezig. Beter is het om via discussies te proberen tot elkaar en tot een overeenkomst te komen. Verwoeste gebouwen moeten ooit weer opgebouwd worden. Ook het opruimen van puin en kapotte spullen moet daarna gebeuren, maar is niet goed voor het milieu.

Lieve Sinterklaas

Lieve Sinterklaas

Lieve, lieve Sinterklaas

van u en van uw Pieterbaas

Wil ik dit jaar slechts een cadeau

Geen dure geurtjes, tas of zo

Geen Maserati of Ferrari

Geen villa of andere prullari

Nee, ik wil graag slechts wat vocht

Waar heel de wereld al naar zocht

En dat vast al in uw zakken zit

gepokt, gemazeld en gewit

Verpakt in kleine, vierkante dozen

Met naaldjes om het spul te lozen

Dan gaat corona op de vlucht

En heel de wereld slaakt een zucht

Van opluchting en van geluk

De winter kan dan niet meer stuk

Ik wil heel graag zo’n kleine spuit

Dan vlieg ik zo mijn huisje uit

En ga weer wandelen en fietsen

In restaurants weer lekker bietsen

weer feesten en weer plezieren

mijn verjaardag weer gaan vieren

En met de Kerst weer samenzijn

Met alle kinderen groot en klein

Dus, lieve Sint, kom gauw bij mij

En maak mij met uw spuitje blij.

Dat vind ik super, supergaaf

en blijf het hele jaar weer braaf.

Sinterklaasfeest vieren, ondanks corona

Het jaar 2020 en ook het jaar 2021 zijn de jaren van het corona virus met alle beperkingen van dien. Niemand had in 2019 kunnen denken dat het feest in 2020 zo beperkt gevierd zou moeten worden. Wij, volwassenen, konden het echter voor onze kinderen zo leuk mogelijk maken. Voor hen is corona ook een vervelende tijd. Af een toe een veel te lange “vakantie”, waarin ze maar beperkt met andere kinderen konden spelen. Geen grote vakantiereizen met het gezin. Veel minder uitjes. Niet bij oma en opa mogen komen, niet meer knuffelen met familieleden en ga zo maar door. Gelukkig is dat in 2022 voor een groot gedeelte van de baan. De zeer strenge maatregelen van in het begin zullen nu niet meer zo streng van toepassing zijn.

Kinderen op een flat

Vooral kinderen zonder een tuin hadden het in die eerste coronatijd heel moeilijk. Wie een tuin had, kon nog op de trampoline, op het fietsje en in elk geval even uitwaaien. Wie echter op een flat woonde, zat vaak gevangen en kon vaak alleen maar binnen spelen. Hooguit eens een keertje naar een speeltuintje. Ook het Sinterklaasfeest was voor hen minder leuk dan anders. Veel sinterklaasintochten werden geschrapt of in elk geval geminimaliseerd.

Lieve Sinterklaas

Het bovenstaande rijm is in feite bedoeld voor de moeders en vaders in onze samenleving, die elk jaar veel moeite doen om het Sinterklaasfeest een optimale beleving voor hun kinderen te laten zijn. Wilt u zelf ook leren rijmen, of gratis kant-en-klaar rijmen kunnen gebruiken, een leuk sinterklaasverhaal voor kinderen zoeken, dan klik gewoon op de link. Ook vindt u hier wat hulp bij het zoeken naar cadeautjes voor jong en oud. Misschien zitten er nog ideetjes bij waar u iets mee kunt doen.

Kinderen zelf lesgeven

Kinderen zelf lesgeven is gemakkelijker dan u denkt

Kinderen zelf lesgeven is gemakkelijker en leuker dan u vermoedelijk denkt. U vindt hier per leeftijd datgene waar kinderen behoefte en les in nodig hebben om enigszins bij te blijven. Natuurlijk zijn daar allereerst de lespakketten en de videolessen die scholen paraat hebben, maar mocht u daar niet meteen aan kunnen komen, dan kunt u met deze informatie al een heel eind komen. Om te beginnen zijn kinderen van huis uit leergierig. Ze zijn nieuwsgierig en creatief. Wie goed naar kinderen kijkt ziet dat ze overal en met alles kunnen spelen. Tegenwoordig hebben ze veel speelgoed uit winkels en van internet. Er is voor elke doel wel iets te vinden. Vaak kunnen we dat gebruiken bij het rekenen en bij andere lesdoelen, maar veel speelgoed is ook gericht op de ontwikkeling van de motoriek en de emotionele ontwikkeling, zoals poppen en knuffeldieren.

Kinderen zijn heel nieuwsgierig en weetgierig

Kinderen moeten echter veel leren en vooral in tijden van een pandemie, zoals tijdens het coronavirus en/of tijdens ziekte van het kind zelf. Het is dan heel belangrijk dat de lessen doorgaan. Vooral lezen, rekenen en schrijven zijn heel belangrijk. Wie kan lezen kan immers alle informatie van zijn/haar interesse opzoeken en in zich opnemen. Wie kan schrijven kan zelf notities maken, boodschappenlijsten schrijven, e.d. Men dacht in het begin dat schrijven niet meer belangrijk zou zijn dank zij de computer, maar niets is minder waar. Wie kan rekenen kan leren met hoeveelheden om te gaan, te meten, wiskundig te rekenen, maar ook bijvoorbeeld leren om met geld en spaargeld om te gaan.

Blijf positief bij het lesgeven

Om te beginnen is herhaling heel belangrijk voor het aanleren van bepaalde vaardigheden. Wees dus niet bezorgd als uw kind de volgende dag alles alweer vergeten lijkt te zijn. Oefening baart kunst en dat is ook bij het lesgeven een belangrijk onderdeel. Uw les is dus geen verspilde tijd, maar de herhaling is een belangrijk onderdeel daarvan. Dat kan elke leerkracht u vertellen. Bedenk echter altijd dat het hoofd van een kind eigenlijk een nog lege voorraadkast is, die u kunt vullen met allerlei wetenswaardigheden, die het kind later in het volwassen leven nodig zal hebben.

Lesgeven in taal voor kinderen van 4 tot 6

Taal is het allerbelangrijkste in het onderwijs. Zonder kennis van de taal kunt u uw kind niets leren. Een grote woordenschat is daarom een van de belangrijkste onderwerpen, waar les in gegeven moet worden. Voor alle kinderen onder de zes jaar is het liedjes zingen, versjes opzeggen, vertellen en voorlezen door ouders en onderwijzend personeel heel belangrijk. Boeken met afbeeldingen zijn eveneens onmisbaar. Daarmee kunnen kinderen dieren en voorwerpen leren benoemen en zelf leren vertellen en omgaan met de taal. Voor kinderen van 4 tot 6 jaar is dit even belangrijk als voor de kleintjes van 0 tot 4. Het herkennen van letters gaat op deze leeftijd vooral om het herkennen en schrijven van de eigen naam. Kinderen van die leeftijd herkennen hun eigen naam al heel snel. Behalve dat alles is ook het leren van begrippen heel belangrijk. Begrippen als voor, achter, boven, onder, links, rechts op en neer leren ze via opdrachten en ze hebben er vaak gewoon plezier in, als men dat in spelvorm doet.

Lesgeven in rekenen voor kinderen van 4 tot 6

Kinderen leren het snelst als ze zien wat ze moeten begrijpen, dus laat hen vooral letterlijk zien wat u hen wilt aanleren. Is er geen lespakket van school, begin dan met het tot tien leren tellen en het oefenen met kleine hoeveelheden, om zo het begrip voor getallen aan te kweken. Maak van de lessen zo mogelijk een spel. Een rekensom van 2 + 2 is bijvoorbeeld leuker als u daar 2 ijsjes + 2 ijsjes van maakt en dat laat optellen. Laat het kind tellen met speelgoedonderdelen als kaarten, blokken, knikkers, autootjes, enzovoort. Geef ook bij elk aantal het cijfer aan, dus laat het cijfer 4 zien als het kind een groepje van vier blokjes heeft neergelegd. Op die manier combineert het kind het aantal met het cijfer.

Alle soorten sommen echt laten zien

Optellen, vermenigvuldigen en delen kan eveneens met kleurpotloden, blokken, balletjes klei, partjes appel, enzovoort. Het kind ziet het dan voor zich en kan het gemakkelijker begrijpen. Dat geldt niet alleen voor de kleintjes, maar ook bijvoorbeeld voor grotere kinderen die moeite hebben met de tafeltjes. Het tafeltje van drie is gemakkelijker te snappen als u daar een rijtje van laat leggen met tien keer drie blokjes (of iets anders) onder elkaar. Het kind kan het tafeltje van drie dan gemakkelijker opzeggen en tellen. Als het kind het begrijpt en ziet, kan het dat naderhand ook zonder de hulp van de zichtbare dingen.

Kinderen lesgeven in het oefenen van de fijne motoriek en het schrijven

Het tekenen en het binnen de lijnen kleuren is voor kinderen van vier en vijf jaar heel belangrijk. Het is een voorbereiding op het schrijven. Via het tekenen en binnen de lijntjes kleuren wordt de fijne motoriek van de handen geoefend. Die is belangrijk voor het later leesbaar leren schrijven. Voor kinderen vanaf 5 en 6 jaar zijn er al schriftjes om letters na te leren schrijven. Veel kinderen van die leeftijd vinden dat gewoon leuk om te doen. Kinderen van vijf jaar vinden het al leuk om hun eigen naam te leren schrijven en leren daar onbewust al wat letters mee. Het opzeggen van het alfabet zien ze vaak als een kunstje en zijn er trots op als ze dat kennen.

Lesgeven aan jonge kinderen en materialen daarvoor

De slimste kinderen van 5 spelen op die tijd al met een letterdoos en kunnen al woordjes leggen. Behalve de letterdoos is ook het spel Loco een goede hulp bij het lesgeven. Loco Bambino is voor de kleintjes van 3 tot 5 jaar en Loco Mini voor 5 tot 7 jaar. Losse boekjes daarvoor zijn in de speelgoedzaken te koop en er zijn ook boekjes, waarmee het kind kan leren lezen en rekenen. Overigens zijn er diverse andere materialen te koop om letters te herkennen en woordjes te leren. Vergeet echter nooit om het ook in spelvorm te doen. Vaak verzinnen kinderen zelf al manieren om met de letters en de cijfers te doen. Dat is geen probleem. Zolang ze het maar leuk vinden om te doen. Het leren lezen en rekenen moet geen dwang worden, zoals men dat tegenwoordig nogal eens op scholen ziet gebeuren. Kinderen krijger er dan vaak een hekel aan en dat remt altijd hun lust in het leren van nieuwe dingen.

Laat kinderen ook bewegen

Het spelen is niet alleen goed voor het lichaam, maar stimuleert ook de hersenen. Ga met de kinderen daarom ook vaak naar buiten. Leer hen tijdens gezamenlijke wandelingen de namen van de bomen, struiken en bloemen. Laat hen zelf iets planten en zien hoe een zaadje kan ontkiemen. Laat hen bij mooi weer buiten spelen. Ga ook regelmatig naar een speeltuin. Voor alle kinderen van 2 tot 6 jaar zijn natuurlijke materialen als zand, water en klei onmisbare artikelen om hun creativiteit en hun kennis te testen en uit te breiden.

Lesgeven aan kinderen vergt geduld

Maak van het leren geen halszaak. Word niet ongeduldig als een kind niet direct iets begrijpt, maar leg het dan gewoon op een andere manier uit. Merkt u dat de aandacht verslapt, begin dan aan iets anders. Ga bijvoorbeeld even samen buiten iets doen, vertel een verhaal, of zing samen een paar liedjes. Net als volwassenen kunnen ook kinderen niet heel lang achter elkaar geconcentreerd bezig zijn met hersenwerk. Het heeft daarom weinig zin om te mopperen als u merkt dat de aandacht verslapt.

Wees positief

Er mag best eens gelachen worden. Een grapje houdt vaak ook de aandacht vast en helpt uzelf en de kinderen om even afstand te nemen. Zoek ook leuke boeken om te lezen. Vooral kinderen die al goed kunnen lezen kunt u helpen om straks betere cijfers te halen voor het begrijpend lezen. Laat uw kind een hoofdstuk uit een boek lezen en laat het dan in zijn/haar eigen woorden aan u vertellen. Het kind oefent daarbij het begrijpend lezen, maar ook de eigen woordenschat, want het is niet gemakkelijk om in eigen woorden iets na te vertellen.

Lesgeven aan kinderen van diverse leeftijden

Let in de eerste plaats altijd op de interesse van het kind en probeer die uit te breiden.
Van 5 tot 8 jaar; lezen en rekenen
5 jaar: herkennen letters en cijfers, het alfabet leren, de eigen naam schrijven, enzovoort. Haal ook een atlas of een wereldbol in huis. Wijs de plaatsen aan, waar u samen op vakantie geweest bent. Laat hen zien waar de landen liggen, waar ze iets over horen op het nieuws of in boeken. Boeken zijn heel belangrijk. Kinderen van 5 en 6 jaar kunnen vaak al drie-letterige woordjes lezen als ze al een aantal letters kennen. Daar zijn boeken voor te vinden in de bib en op internet.
7 jaar: samen lezen, optel- en aftreksommetjes maken, leer de waarde van het geld en leer hen tellen met geld.
8 jaar: begrijpend lezen, rekenen, tafeltjes (met materiaal)
9 jaar: begrijpend lezen met moeilijkere woorden. Zoek kinderboeken en strips voor de jeugd.
10 jaar: staartdelingen, vermenigvuldigen, delen, aardrijkskunde van de landen om ons heen en ons eigen land. Begrijpend lezen wordt hier steeds belangrijker, maar geef ook les in de natuur met namen van bomen, bloemen, gewassen, groenten.
11 en 12 jaar: aardrijkskunde, vaderlandse geschiedenis, het belang van gezond water, gezond eten en goed bewegen. Leer het kind hoe te zoeken naar onderwerpen op internet. Op de vervolgschool heeft het die vaardigheid nodig.

Zelf lesgeven aan kinderen in het algemeen

Overal zijn boeken voor. Wees dus niet bang om met lesgeven te beginnen. U kunt zelf alles uit internet en uit boeken halen. Er zijn bovendien ontelbare programma’s om kinderen met leren te helpen. Besteed er een avond aan en u zult er gegarandeerd een aantal vinden. Ook kleurplaten voor kleintjes zijn gemakkelijk op te speuren. Leer het kind bovendien ook wat u zelf allemaal weet.
Oudere kinderen en pubers kunnen het beste het lespakket van hun school gebruiken. Laat hen lessen van de school op video volgen en hun huiswerk maken, maar ook zij moeten per dag ook bewegen. Vaak is dat lespakket van school wel voldoende, maar merkt u dat het kind daar te weinig aan heeft, breid dat dan uit met boeken over algemene kennis. Let daarbij dan vooral op hun interesse. Zeker als ze vlak voor hun pakketkeuze of voor de keuze van een van de soorten hoger onderwijs staan.

Vergeet niet om iets van muziek aan te bieden

Merkt u dat uw kind graag zingt en danst, kijk dan eens of het interesse in muziekinstrumenten heeft. Muziek zorgt tijdens het hele leven voor een hogere levenskwaliteit, dus als het kind er aanleg voor heeft, zoek dan uit in welke richting de interesse van het kind het grootst is.

Uw kinderen zelf lesgeven is beslist inspannend

Kinderen zijn geïnteresseerd in alles om hen heen en dat maakt het net zo leuk om met hen bezig te zijn. Volwassenen kunnen zo ontdekken dat kinderen op een heel andere manier naar waarden, voorwerpen, de natuur en naar problemen kijken, dan zijzelf. Een kind kan een probleem naar de essentie terugbrengen en zo de volwassene laten zien dat hij zich meer druk maakt dan noodzakelijk is.

Het “lesgeven” is ook een onderdeel van de opvoeding. Daar vallen ook het uitzoeken van cadeautjes die bij de leeftijd passen en waar kinderen ook iets van kunnen leren, enzovoort.